Լևոն Գալստյան
Լևոն Գալստյան

«ՉԱՐԵՆՑ՝ խենթությունից առ Աստված...». ԼԵՎՈՆ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

 

Հավանաբար, տաղանդավոր մարդը նա է, ով զգում ու տեսնում է այն, ինչն այլոց կազմախոսորեն (ֆիզիոլոգիապես) հասու չէ: Եվ շատ հաճախ, ի տարբերություն մյուսների, տաղանդը երևի տեսնում է Բնությունը, իսկ հանճարը՝ լսում Աստծո ձայնը: Սովորական մարդիկ նախանձում են նման բացառիկներին: Բայց նրանք չգիտեն՝ ինչ սոսկալի գին պետք է վճարի Հանճարը: Տառապանքի գինը: Խենթությա՜ն գինը:

Ժողովուրդն ասում է. «Գժի աղուն (ջրաղացը) Աստված է աղում»: Խենթությունը վաղնջական պատերացումներում ընկալվել է որպես աստվածային, սրբազան հատկություն. մարդկանց թվացել է, որ խենթը խոսում է վերերկրային, իմաստասիրական ըմբռնմամբ՝ բնազանցական (մետաֆիզիկական) ուժերի հետ և հետևաբար գիտե Ճշմարտությունը: Ճշմարտությունն իմացողից վախեցել են, ինչպես, օրինակ, Աստծո կողքը կանգնած Գրողի կերպարից, որ գրանցում էր մարդկանց արարքներն ու գիտեր նրանց Ճակատագիրը, բայց նաև լցվել նրա հանդեպ անբացատրելի երկյուղածությամբ: Չմոռանանք նաև, որ մեր ավանդավեպը կոչվում է «Սասնա ծռեր»…Չեմ զսպում հարցս՝ գուցե Աստծո զավակնե՞ր...          

Մարդը կտրվեց Բնությունից, հետո՝ Աստծուց, կորցրեց ոտքի տակի հողը, իրեն դրեց Բնության ու Աստծո տեղ ու ստեղծեց այսպես կոչված «քաղաքակրթություն» կամ «մարդկանց աշխարհը»: Այ հենց այդ կետից էլ մեկնարկեց այն խենթությունը, որը 20-րդ դարում պիտի ավելի ահագնանար և վերածվեր այսպես կոչված «հոգեկան խանգարման»: Մեջտեղ եկավ նաև  «անձի երկատման» գաղափարը՝ իբրև երբեմնի ամբողջական մարդու հոգևոր տրոհման ազդանշան կամ ավելի ճիշտ՝ հետևանք: Եթե «հոգեկան խանգարում» եզրը թարգմանենք ավելի հասկանալի բառի, կտեսնենք, որ խոսքը նաև կամ նախ և առաջ տաղանդի մասին է, որի բարձրակետ հանճարեղության մասին սույն մտորումս էլ Չարենցի ծնննդյան հոբելյանի առիթով եղավ:                                                                        

Ահա գրում է. «Քույրը խնդաց, բարեկամը ծիծաղեց, օտար մարդիկ հայհոյեցին ու անցան, Միայն պոռնիկը մշուշում համբուրեց, և խելագարը բարևեց կիսաձայն»: Փաստորեն, Չարենցին միայն Խելագարն է բարևել, միայն նա՜ է հասկացել իր լեզուն: Ինչո՞ւ, որովհետև Հանճարին միայն Խելագարը պիտի բարևի: Ըստ էության, «բարևել»-ը Չարենցի պոետիկայում  նշանակում է «ճանաչել»…Եվ քանի որ միայն սրբազան խենթությամբ է հնարավոր առնչվել Վերին ուժին, ուրեմն, Խելագարի «բարևի» խորքում փնտրենք Աստծու ողջույնը Հանճարին…

 

Լևոն Գալստյան

գործընկերներ

webtv.am

ՄԻՇՏ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ՀԵՏ

zham.ru

ЖАМ-ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ

http://www.greentravel.am/en

ՃԱՆԱՉԻՐ ԿԱՆԱՉ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ, ԱՊՐԻՐ ԵՐԿԱՐ

mmlegal.am

ՄԵՆՔ ԳԻՏԵՆՔ ՁԵՐ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ