Գեր եմ։ Ոչ թե գեր, այլ չաղ։ Դեմքս էլի ոչինչ։ Բայց մարմինս (դավաճա՜ն) կողքերիցս կտրել-հանելու մի կատաղի բաղձանք է թողնում, ու վերջապես հասել եմ էն աթոռին, որի վրա նստած՝ նիհարելու եմ։

Կաշպիրովսկին։ Նրա հիպնոսափայլ աչքերը հեռուստացույցի կենտրոնական սրահից սովետի չաղ ու հիվանդներին հավաքել են բռի մեջ ու դրել տներում՝ հեռուստացույցին ամուր կպած։

Պապս ջղայնացել է։ Բազմոցի վրայից ելնում, դուրսուներս է անում, էլի գալիս պառկում։ Անարդյունք։ Նիհարելու իղձը ոչ միայն իմն է, այլև, «նավսյակի», դեռ չամուսնացած մորքուրներինս, ու պապս պարտված է։

Հենց պապս լռում է, ավագ մորքուրս ասում է, որ, ուրեմն, «Կաշպիկը հրաշքի թելը բռնած՝ գալիս ա դեպի մեզ։ Սո՜ւս, սըըըը՜ս»,- մատը բերանին դրած՝ սսկվելու կոչ է անում սենյակում ու լռեցնում բոլորին։

Ես կպչում եմ աթոռին։ Կաշպիկն իր հրաշագործության պիկում է։ Աչքներս փակել, տրվել ենք նրա ձայնին և անխոս կատարում ենք հրահանգները՝ կենտրոնանալ, մտքում կրկնել երազանքը, վանել շեղող մտքերը, խորասուզվե՜լ։ Բայց հրաշքը չի գալիս, չի գալիս ու հույսի տեղ էլ չի թողնում։

Մոտ կես ժամ։ Մորքուրներս իրար աչքով են արել, թաքուն ծիծաղելով արդեն գնացել իրենց գործին, իսկ ես նստած եմ դեռ ու պապիս զայրույթի վրա վերջին կայծերն եմ դնում։

Հաղորդմանը մի քանի վայրկյան է մնացել։ Բախտավորները նիհարում ու զնգզնգում են՝ պտտելով գլուխները, ես՝ անճար, դեռ նստած եմ աթոռին ու անշարժացած երազում եմ հո չնիհարե՜լ, հո չբարակե՜լ։ Մեկ էլ հանկարծ... ներսումս ինչ-որ դղրդոց է սկսվում։ Վիզս, անկախ ինձնից, մատոռի ձայն է հանում ու գործի դրվող մեքենայի հռնդյունով սկսում պտտվել ժամսլաքի ուղղությամբ։ Գնալով թափ եմ հավաքում և ուր-որ է կթռչեմ՝ առաստաղը ճեղքելով։ Չեմ կարողանում կանգ առնել։ Իսկ հաղորդումն արդեն պրծել է, Կաշպիկը՝ հեռացել։

Պապս կարմրել է, մեծ-մեծ լոքերով գնում գալիս է սենյակում ու ջղայն-ջղայն սպառնում. «Գնամ սղոցը պիրեմ՝ կլուխը կտրեմ»։ Հաթաթա է տալիս, որ դերասանություն չանեմ։

Մինչդեռ ես դղրդում եմ ու ֆռռո՜ւմ, ֆռռո՜ւմ։ Ու ոչ ոք չի հավատում։ Միայն մորքուրներիս քրքջոցն եմ լսում։ Ու հարայ-հրոցի վրա ներս եկած տատիս ձայնը. «Հիլ արեք ըրեխեն նիհարի»։

Նիհարելը կնիհարեմ։ Ո՞վ իմանա։ Բայց այ, ձմեռ է շուտով։ Որտեղի՞ց են ինձ համար ձմեռվա կոշիկներ ճարելու։ Մայրս ձեռքը թափ է տվել ու անճարությունից հույսը կտրել։ Ես հո քո՞ւյրս չեմ, որ ինչ դեմ տան ու ասեն՝ հագիր, սուսուփուս հագնեմ։

Կիրովականի «Շահումյան» կարի ֆաբրիկայից դուրս եկած ի՜նչ մոդելի շոր ասես, որ չհագավ (օ՜հ, միթե դրանք հագնելու բանե՞ր էին)։ Դպրոցն ավարտել էր արդեն, մի քանի միավոր պակաս հավաքելու պատճառով «Պոլո»-ն (Կիրովականի ԵՐՊԻ-ի մասնաճյուղը) բաց թողել և աշխատանքի անցել մորս ընկերուհու հիմնարկում՝ ստաժ հավաքելու, որ եկող տարի դիմի նորից։ Նոր զգեստով աշխատանքի գնալը իր համար կարևոր չէր։

Բայց ե՞ս։ Ինձ համար կարևոր էր իմ քիմքին ու ճաշակին, կազմվածքին ու պատկերացումներին համապատասխանելը, ուստի մորս թիվ մեկ գլխացավանքներից էր «պեռվածիս» համար շոր ու կոշիկ ճարելը։ Սակայն... որտեղի՞ց։ Սպեկուլյանտները մոսկվաներից մինչև ապրանքը փոքրիկ Կիրովական էին հասցնում, հոր գինն էլ հետն էին դնում վրան։

Շուտով ձմեռ էր, ու խնդիրների հետ հերթը հասնելու էր նաև մորս գլխավոր հոգեառին` պիլկային։ Չգիտեի` ինչ էր այդ բառը նշանակում, գիտեի միայն, որ ամենամյա միջոցառում էր, որի ժամանակ բժշկական խումբն այցելում էր դպրոցներ ու աշակերտներին ներարկում անում։ Ձախ նախաբազկին` ձեռքի ու բազկի միացման տեղում։ Ինչ-որ անհասկանալի դեղ էր, որ լցնում էին մեր մաշկի տակ՝ մի քանի օրից տեսնելու, թե սրսկման տեղանքն ո՞ւմ ձեռքին է կարմրել և ուռել։

Եթե, Աստված չանի, որևէ մեկինը կարմրում էր, աշակերտին հանում էին հենց դասից, դասընկերների ներկայությամբ և բժշկի ուղեգրով ուղարկում հակատուբերկուլյոզային դիսպանսեր` ռենտգեն հետազոտության։ Ու մինչև կնիքով ու ստորագրությամբ պատասխանը ձեռքին աշակերտը չներկայացներ, դասի այլևս չէին թողնում։

Սա ոչ միայն ահաբեկչական ակտի էր նման` կարմրած պիլկայով աշակերտի նկատմամբ, այլև, մորս համոզմամբ, զառազնիներն ընկնելու, աշխատանքից ժամեր կորցնելու և շնչակտուր վազվզելու հոգեմաշություն։ Ախր, այս էլ որերորդ տարին, կարմրում և հինգկոպեկանոցի մեծությամբ ուռչում էին ոչ միայն իմ, այլև քրոջս պիլկաները, և մայրս պատրաստ էր` ինքը գնար ու ֆլյուրոգրաֆիա անցներ միանգամից երկու անգամ, քան թե յուրաքանչյուրիս հետ առանձին հասներ «քամբախը» քիչ չի, հետն էլ ճանապարհին հանդիպած ամեն ծանոթի բացատրություն տար, թե էդ կողմերում ինչ է անում։

«Կասեն` երկու երեխեն ինչ է` չկարողացավ պահել, խաստեք ա մեծացրել»,- նվում էր մայրս։

Նա հոգսերը գրկած նստում էր տատիս կողքին, ու երբ վեր էին կենում, երկուսի ուսերն էլ ծանրացած էին լինում։ Լավ, ենթադրենք կոշիկները կպատվիրեն Մաշային (տատս էլ կոշիկ չունի)։ Մաշան Ռուսաստաններից իր շողոմ լեզվով օձի ձու էլ կճարի կբերի, բայց ո՞նց կվարվեն էդ անիծյալ սրսկման հետ։ Այդ էլ ասեմ, որ պիլկայի նմուշը դնելուց հետո մեզ խստիվ զգուշացնում էին, որ ջրերը չընկնենք, սրսկածի տեղը հանկարծ ջուր չքսենք։

Ես, հակառակի պես, մոռանում էի միշտ ու անխնա լվացվում` առատորեն ջրելով ներարկումը։ Բա քո՞ւյրս։ Մի՞թե նա էլ էր ինձ նման անզգույշ։ Գուցե այո, գուցե՝ ոչ։ Գիտեմ սակայն, որ մեզ արդեն անգիր գիտեին դիսպանսերում` որպես միանգամայն առողջ, բայց հավերժ կարմրող:

Պիլկացիների հերթական հետազոտությունից հետո մորս գլխի էին գցել, որ, հնարավոր է, մենք քույրերով դեղանմուշից ալերգիա ունենք, հակառակ դեպքում գոնե մեկ անգամ ռենտգենը մի բան կհայտնաբերեր։ Մայրս ոգևորված եկել էր դպրոց և խնդրել տնօրենին, որ մեզ ազատեն այդ միջոցառումից, սակայն ապարդյուն։ Ու երբ խումբը հերթական տարին մտնում էր դասարան` մեզ սրսկելու, բուժքույր Լարիսան անհարմար զգալուց աչքերը հեռացնում էր։

Ահա այսպիսի սպասումների մեջ էին մերոնք, երբ ես Կաշպիրովսկու հիպնոսից գլուխս կորցրել և նիհարել էի ցանկանում։ «Երանի՜ քեզ»,- ասում էր մորս հայացքը, «քինամ սղոցը հեսա պիրեմ»,- սպառնում էր պապս, ու միայն տատս էր, որ աչքերով գուրգուրում ինձ ու «ըրեխի» համար հարմար տարբերակներ էր մտածում։

- Էն աննամուսը տենց էլ զանգեց վեչ,- ասաց տատս մորս, զանգի` ասա ի՞նչ էղավ մեր եղն ու պրինձը։ Մայրս աչքերը լայն բացեց։ Իբր` որ զանգի` ի՞նչ։ Մաշային նո՞ր են ճանաչում։ Ամբողջ Մոսկվան ոտքի տակ կտա, բոլոր խանութների հերը կանիծի, եղած-չեղածը դարակներից կքերի, բոխչաները կկապի, ապա հերթով կսկսի գնորդների տներն ընկած` եռակի թանկ վերավաճառել։

Նա մինչև Մոսկվայից հասնի Սարատով, Սարատովից Թիֆլիս, Թիֆլիսից Բաթում, Բաթումից Կիրովական, դատարկված ճամպրուկներում դժվար թե նորմալ ապրանք մնացած լինի։

- Ինչ էլ պիրի` խեր ա,- ասաց տատս, ու մայրս որոշեց վերջապես զանգել։

Մաշան բնակվում էր Թիֆլիսում, հորս ընկերոջ երբեմնի կինն էր, արդեն ամուսնալուծված, որը վաղուց չուներ մշտական բնակության վայր, և պատվիրատուները նրան գտնելու համար հույսի վրա հույս էին դնում։

Մաշա մի ասեք` հուր ու բոց։ Ռուսերենի, վրացերենի ու հայերենի մի այնպիսի լեզվապաշարով, որ ցանկացած ազգի ներկայացուցչի իրենով կաներ։ Եթե Մաշան ասաց` այսինչ բանը կգտնի կբերի, ուրեմն կբերի։ Եթե Մաշան ասաց` Մասկվայում ձուն սև է, ուրեմն սև է։ Եթե Մաշան ասաց` այսինչ օրը կլինի` վակզալում վստրեչայծե, ուրեմն այդպես էլ կլինի։

«Ասեց` կգա»,- Մաշայի հետ մի տասը րոպե զրուցելուց հետո ասաց մայրս ու փոստատան աշխատողին խնդրեց, որ կապն անջատեն։

Տատիս տանն իրարանցում էր, երբ օրեր անց Մաշային ավտոկայանում դիմավորած տաքսին կանգնեց բակում։ Տատս սեղան էր գցել։ Հավաքվել էին թաղի կանայք, ազգականներ, որ Մաշայի ճամպրուկներից հայթայթեն գոնե մի պետքական իր։ Թեկուզև` վերջին ռուբլիները վճարելով։ Տատս թթուներ էր շարել սեղանին` իսկոտ, բլդրղան, շուշան, գրաֆինի մեջ լցրել պապիս քաշած գինին, իսկ մեջտեղում դրված թասից մսի ու կարտոֆիլի խոստումնալից գոլորշի էր բարձրանում։

Մաշան գանգուր մազերը հավաքել էր աբադոկի մեջ ու տատիս հյուրերի առաջ բացել սոցիալիստական սոցիումի հանճարեղ տեսականին` ռումինական բլուզներ ու ջինսեր, չեխական կոշկեղեն, հարավսլավական կամբինացիաներ ու գերմանական չնաշխարհիկ ժանյակներով բանտաժներ։ Ինչե՜ր չկային։

Խորհրդային միանման հագուստներից ու հավերժական դեֆիցիտից հոգնած կանայք վրա էին տվել մեղուների պես, ու ճամպրուկները կես ժամվա մեջ դատարկվեցին։ Մաշան բլոկնոտի մեջ հերթով գրի էր առնում` թե ով ինչ վերցրեց ու քանիսով, ու թե հաջորդ գալուց ում ինչ պիտի բերեր ու քանիսով։

Նա հավաքված ռուբլիները դարսեց թաշկինակի մեջ, քարկապ արեց ու խցկեց կրծկալի մեջ։

Նրա ցամաքած կոկոնները կրծկալի տակ թաշկինակի հպումից ասես կյանք էին առել, ու Մաշան եռանդով հորդառատ կենացներ էր հղում տատիս ու Սայուզի կանանց` «за вкус, за прием, за красоту»!։ Գինովցած, կշտացած, ողջ «տավառ»-ն իրացրած` Մաշան նորից նստեց տաքսի և օդում համբույրներ նկարելով հեռացավ։

Տունը հանգստացավ։ Սենյակի անկյուններից կանանց երազանքները կանանց հետ վայրկենապես չքացան, ու տատս նստեց իր թանկագին ձեռքբերումը նայելու։

Այն, ինչ մնացել էին այդ ամբողջ տոնավաճառից իրեն, ինչ-որ առումով տղամարդու կոշիկներ հիշեցնող ոչ այնքան նրբագեղ երկարաճիտք կոշիկներ էին։ «Ցեբո» ֆիրմայի։

«Գոմփոներ»,- անմիջապես կնքեց տատս ու փորձեց ոտքը մտցնել մեջը։

Դրանց գումարը նա Մաշային տվել էր դեռ երկու տարի առաջ և համբերությամբ սպասել էր։ Մաշան խոստացել էր տատիս ցավող կոճերին հարմար մի բան գտնել, ու գտել էր վերջապես։ Շագանակագույն բնական կաշվից, տանկետկաձև հարթ ու փափուկ տակերով, ներսից մարմնագույն նուրբ մորթով պատված սապոգներ. տատիս միակ պատվերը։

Սակայն կոշիկներից ոչ աջը, ոչ ձախը տատիս ոտքը չմտավ։ Տատս այս կողմ տարավ ոտքը, այն կողմ տարավ ոտքը, սապոգները չենթարկվեցին։ Ու նա առանց ձայն հանելու դրանք դրեց մի կողմ և վեր կացավ սեղանը հավաքելու ...

Մի քանի ամիս տատիս ապսպրանքը պտտվեց ողջ թաղով ու քաղաքով, ողջ տարածաշրջանով (Աստվա՜ծ իմ), ում ոտքն ասես, որ չմտավ ու դուրս եկավ, սակայն անգամ «իրա գնով», այսինքն վճարածից էլ էժան, տատս չկարողացավ գնորդներ գտնել ու վաճառել։ Ամեն անգամ նայելիս նա ասում էր, որ «մանկական են հըլբաթ, դրա համար, մանկականը մեծ կնանիք ո՞նց հագնեն»,- ու դնում էր անկյունում` ասես հաշտվելով, որ դրանք սենյակի անբաժանելի մասն են դարձել։

Թե ինչո՞ւ են մանկական, սա էլ մի հանելուկ էր։ Որովհետև Մաշան գովելիս ասել էր, որ «մանկա» են տակերը։ «Ալագյոզ դժան, առյուր տարի կագնես ու ինձ կիշես օրխնանկովդ»,- պլստացել էին Մաշայի շուրթերից, ու տատս ամաչել էր էլ հարցնել, թե ինչո՞ւ են մանկական, ինչո՞ւ է մանկան կոշիկներ բերել իր համար Մաշան։

Նոյեմբեր ամիսն էր։ Այդ տարի գրիպի համաճարակ էր, և դասերից նախ մեկ, ապա երկրորդ շաբաթով ազատվեցին դպրոցները։ Ես բախտ ունեցա այդ ողջ ժամանակն անցկացնել տատիս տանը։ Պապս քարածխի վառարան էր վառում երեկոները, ու տրաքող ածխի ճարճատյունը մեղմում էր այն տագնապալից սարսուռը, որ ունենում ենք ձմեռվանից առաջ։

Տնամերձ այգու խնձորենին, որի վրա պապս սալորենու ճյուղ էր պատվաստել, լրիվ մերկացել էր։ Վարդի թփերը ցանցառ մացառների էին նմանվել։ Նրանց արանքներում դեռ չորացած տերևներ էին մնացել, որոնք ասես հարբուխով հիվանդներ լինեին, որ երեկոյան փչող սառը քամիներից հազում էին խզոցով։

Դեպի այգի տանող աստիճանավանդակի կողքին պապս մետաղյա ոտնակ էր դրել, որ անձրևներից հետո այգու հողը ոտքի հետ բակ չտանենք, այլ քերենք ոտնակի վրա մեր ցեխոտ կոշիկները։ Ամեն անգամ տուն մտնելիս նա ասում էր, որ ձմեռը շուտ է գալու և թունդ է լինելու, որովհետև ձմեռվա համար պահեստավորած սոխը շատ կլեպներ ունի, իսկ խնձորենին պատվում է եղյամով։

Մի օր էլ արթնացանք ու տեսանք, որ բակը ծայրեծայր սպիտակել է։ Առաջին ձյան բույրը պատուհանների արանքներից լցվում էր ներս ու խառնվում վառվող քարածխի հուրհրացող մոխիրներին, որոնք պապս պարբերաբար խառնշտում էր կրակխառնիչով։

Տատս վաղ նախաճաշի սեղան էր սարքում։ Տունը դեռ քնած էր, ու տատս ու պապս քչփչում էին։ «Կացավ ոչ մի քիչ էլ տյենը քինար, նոր կյար... Լավ, բա էս րեխեն ո՞նց տի դասի քինա»,- ասես ինքն իրեն խոսում էր տատս։ «Չբռնե՞մ էն աննամուսի պիրած սապոգնին տամ։ Հալ-հալ չեմ ընգել տնից տյուրս կյալով»։

«Տյու չէի՞ր ասըմ` մանկական ա»։

«Տրա խիղճը մեռնի ոչ։ Պիրել ա տղամարդու սապոգնին ասում ա` մանկան ա, Ալագյոզ, հարիր տարի կհագնես։

«Դե տար տուր, թող ուրխանա։ Ձայները լռեցին։ Պատին ժամացույցը թկթկում էր ծույլ ու անտարբեր։ Ժամը ութն էր։ Քիչ անց խոհանոցի դուռը ճռռաց, ու տատիս ստվերն անձայն թափանցեց մահճակալի մոտ, որի վրա պառկած` ես սուտմեռուկ տվեցի։ Նա կռացավ ու կոշիկները զգուշությամբ դրեց հողաթափերիս կողքին։ Վրան էլ` մի զույգ իր գործած բրդե գուլպաներ, որոնց ծանրությունից սապոգները թեքվեցին ու թրմփացին։ Ես վեր թռա։ Տատս ճչաց, ու մենք անխոս գրկեցինք իրար։

Ի՞նչ լեզվով էին խոսում տատիս աչքերը, որ այդպես պարզ կարդում էի նրանցում բռնկված հրճվանքը։ Ի՞նչ լույսեր էին նրանցում ճառագում, որ այդպես կարիք չունեին բառեր հագնելու։ Նրանք ասում էին, որ տատս իհարկե գիտի, որ կոշիկները կարող են մի քիչ մեծ լինել ոտքիս, բայց ոչինչ, գուլպաներով չի զգացվի։ Նրանք ասում էին, որ կոպիտ են մի քիչ, ոչինչ, կարևորը, դիմացկուն կլինեն։ Եվ նրանք ասում էին, որ տատիս սիրտը վերջապես տեղը կընկնի ու կլցվի՜, կլցվի, արդեն լցվե՜ց...

Այդ օրը ես դուրս եկա տատիս տնից մի քիչ ուշացած։ Մի երկու ժամ շատ մանրամասնորեն հայելու առջև հաշտվելով նոր կոշիկների հետ։ Երկնքից թափվող փաթիլները թրատելով ծակծկում էին դեպի վեր պահած երեսս, ու ես ցանկություն չունեի նրանցից պաշտպանվելու։

Որքա՜ն ուզում եք` եկեք, սուզե՜ք ինձ ձեր օվկիանում։

Ձյունը ժպտում էր, իսկ երկինքը կռանում, շոյում կոշիկներս։ Մոտ երեք կանգառ ճանապարհն անցա ոտքով` կորցրած ժամանակի զգացումը, աչքս չկտրելով օտարահունչ ու հնչեղ իմ այդ նոր փոխադրամիջոցներից, որոնց հետ արդեն ջերմորեն մտերմացրել էին ինձ գուլպաները։ Ու երբ դպրոցին էի մոտենում, ոտքերս տաքությունից եռում էին։

Դպրոցի բակ չհասած` նկատեցի կարմիր խաչի նշանով մեքենան, որի դռները բացվեցին, ու ձյունը թափ տալով արագ նրա մեջ խցկվեցին երկու կին։ Մի քանի վայրկյանից միայն գլխի ընկա, որ նրանց հետ մեքենա նստեց ու գնաց նաև պիլկայի տարեկան մեր գլխացավանքը։

Դասից ուշանալով` ես պլստացել էի այդ գործընթացից, և երբ դասասենյակ հասա, աշխարհում ինձ պես երջանիկը չկար։

Դասամիջոցին գերազանցիկ ու ամեն ինչից գլուխ հանող Լուսինեն նայեց երջանկությանս աղբյուրին, սանրելու պես մատներով հպվեց ձեռագործ ժիլետիս, որը հագնում էի սպիտակ վերնաշապիկի վրայից, և ասաց. «Էս որ հիմիկվանից մոհերից շորեր ու չեխական կոշիկներ ես հագնում, բա մեծանա՞ս, ինչ ես հագնելու»։ Նրա մի քիչ ամբարտավան տոնը ինձ ոգևորեց և, համարձակություն հավաքելով, պատասխանեցի. «Միշտ` ամենալավը»։

Տատիս մտավախությունը, որ ես կարող եմ կոպիտ ու լայնաբերան կոշիկներով տխուր նայվել, վերջնականապես ցրվեց։ Բայց հանգիստ չէր տալիս մանկան. ի՞նչ էր դա։ Չկար համացանցը, որ պեղեի ու գտնեի փաստեր կոշիկի արդյունաբերությունից, միայն տարիներ անց Գուգըլում մի տեղեկության որոնման ժամանակ պատահականորեն ընկա «մանկա» բառի վրա։ Եվ որքա՜ն զարմացրեց, որ դա չվուլկանացված կոպիտ կաուչուկից տակացուն էր` բնական նյութ, արտադրված անցած դարի քսանականներից դեռևս Անգլիայում, և ընդամենը երեխաների այնքա՜ն չսիրած մաննիին` սպիտակաձավարին նմանեցնելով էին անվանել` գնդիկավոր կառուցվածքը նկատի ունենալով։

Այն տարի դրանք կրկին երևան եկան և երկար ժամանակ մնացին մոդայում։

Բացահայտումներից էր նաև «պիլկայի» անունը. ավստրիացի գիտնական Պիրկեի ռեակցիան էր, որը զանգվածաբար ստուգվում էր հանրակրթական հիմնարկներում ամեն տարի, տուբերկուլյոզի վաղ կանխարգելման նպատակով և մինչև Կիրովական մեզ էր հասել, դարձել էր պիլկա (պիլկե)։

Հիմա նորից նոյեմբեր է։ Երևանում աշունը շատ է տարբերվում։ Այստեղ ձմեռը մոտենում է միանգամից, ի տարբերություն մարզերի։ Պատուհանիս տակ ծառերն անգամ լրիվ չեն դեղնել, իսկ հարավային շրջաններում, ասում են, ծաղկել է եղրևանին։ Բակերում համատիրություններն այրում են կուտակված չոր խոտի ու տերևների բլուրները, ու երբ պարանից հավաքում եմ լվացքը, նրանից եկող հոտը հիշեցնում է պապիս այգին, երբ պապս ծխահարում էր խնձորենիները, որ գիշերը չցրտահարվեն։

Ձմռան համար մայրաքաղաքում սոխ չեն ամբարում, ոչ էլ կարտոֆիլ, դրանք գրեթե ամեն քայլափոխի կան խանութներում ուզածդ ժամանակ, ու չգիտեմ` ի՞նչ է սպասվում այս ձմեռ, և սոխի կլեպներն ի՞նչ են հուշում։ Բայց անհամբեր սպասում եմ առաջին ձյանը, որը Երևանում գալիս է մի գիշերվա մեջ, անսպասելի։ Ձյունը կնստի երկնաբո՜ւյր, անաղա՜րտ` իր տակ առնելով քաղաքի փոշին ու աղմուկը։

Կգա` հիշեցնելու, որ երկինքը նոր սպիտակ էջ է բացում յուրաքանչյուրիս համար։ Որպես Ամանորի նախերգանք։ Ինչպես այն հեռավոր լուսաբացին։ Երբ փաթիլների միջից պսպղացին տատիս աչքերը...