Արայիկ Մանուկյան
Արայիկ Մանուկյան

 

«ՀԱՅԵՐ»-ի

հիմնադիր,

գլխավոր խմբագիր

 

Ժուռնալիստիկան

համարում է

սեփական 

«ստորագրության

պատվի»

մասնագիտություն:

 

Հավատացած է, որ 

«Հորինել 

պետք չէ՝ ոչ

երկիր, ոչ

պետություն,

ոչ էլ

կենսագրություն:

Պատասխանատվությունն

ըստ ապրված

կյանքի է

լինելու:

Ոչ թե ըստ

հորինվածի»:

 

Իսկ անքննելի

այս սահմանումը 

հեղինակել է իր

ամենաժուռնալիստ

ընկերը՝ Այդին

Մորիկյանը:

«Վրացական կինոն այսօր բում է ապրում». ՎԱԽԹԱՆԳ ԿՈՒՆՑԵՎ-ԳԱԲԱՇՎԻԼԻ

 

Վախթանգը վրացական կինոյի հայտնի անուններից է, վրացական կինոյի լեգենդներից՝ Գարրի Կունցևի որդին: Գարրի Կունցևը նաև Փարաջանովի «Սուրամի ամրոցի լեգենդը», «Աշուղ Ղարիբ» և «Խոստովանություն» (անավարտ) ֆիլմերի հնչյունային ռեժիսորն է: Կունցևների ընտանիքի հետ ծանոթացա երեք տարի առաջ, երբ հրատարակության էի պատրաստում Գարրի Կունցևի «Կար-չկար մի Փարաջանով» անկրկնելի հուշապատումը: Բացառիկ մի ստեղծագործություն հանճարեղ Փարաջանովի, նրա խենթ անձի ու նրա փառահեղ կինոյի մասին:

Վախթանգը օպերատոր է, ռեժիսոր, սցենարիստ, մոնտաժող...այդպես պահանջում է ժամանակը: Սովորել է Թբիլիսիի Ռուսթավելու անվան Թատրոնի և կինոյի պետական համալսարանում՝ Լևան Պաատաշվիլու արվեստանոցում, սովորել է Մյունխենի բարձրագույն կինոդպրոցում, սովորել է հորից, սովորել ու սովորում է կյանքում: Կինոյի ձայնի ու երաժշտության մասին դասախոսություններ է կարդում տարբեր համալսարաններում, որպես տեխնիկական համակարգող արդեն քսան տարի աշխատում է Մյունխենի միջազգային կինոփառատոնի հետ, նկարահանում է հեղինակային կինո, կրեատիվ-վավերագրական կինո, նկարահանում է սիրով, նվիրվածությամբ, ամբողջովին տրվելով, մրցանակներ է շահում հայտնի ու հեղինակավոր կինոփառատոներում և ապրում է...կինոյով ու կինոյում:

Վախթանգը Երևան էր ժամանել Արևելյան Եվրոպայի ամենահեղինակավոր՝ «Ադամի» մրցանակաբաշխության առիթով: Արդեն տարիներ շարունակ այս մրցանակաբաշխությունը նոր ուղիներ է հարթում երիտասարդների համար: Հայաստանն էլ փորձում է ակտիվանալ: Ինչո՞ւ ակտիվ չէր մինչ այս, չգիտեմ: Վախթանգին չեմ հարցնում: Պատասխանից վախենում եմ:

Եվ ահա, երևանյան կենտրոնի նորաբաց փոքրիկ մի հյուրատանը Վախթանգի հետ հանդիպում ենք առավոտյան սուրճի ժամին ու զրուցում վրացական կինոյի մասին:

- Վախթանգ, ի՞նչ կատարվեց վրացական կինոյի հետ Խորհրդային միության փլուզումից հետո:

- Գրեթե նույնը, ինչ Հայաստանում: Գիտեք, մինչ այդ ֆինանսական միջոցները Մոսկվայից էին, ամեն ինչ հաստատվում էր Մոսկվայում, կինոիդուստրիան եռում էր, բայց Մոսկվայի հետ համաձայնեցված կինոինդուստրիա էր:

Փլուզումից հետո Վրաստանում էլ սկսվեց կինոոլորտի կանգը, կանգնեց ամբողջ կինոարտադրությունը, սկսվեց լճացումը, բացարձակ ձախողումը: Եվ այդ ձախողումը տևեց գրեթե տասը տարի, մինչև 90-ականների վերջը:

Ես լավ հիշում եմ, որ այդ տարիներին ռեժիսորներն էին փորձում գումար հայթայթել իրենց ֆիլմերի համար, փորձում էին ծանոթներ, ընկերներ գտնել, որոնք կօգնեն, կֆինանսավորեն, որպեսզի ինչ-որ մի բան նկարահանեն: Հիշում եմ, որ մի պատմական ֆիլմ էր նկարահանվում փլուզումից առաջ (հայրս նույնպես աշխատում էր այդ ֆիլմում), ռեժիսորն էլ խաղում էր գլխավոր դերում, և նկարահանումներն ավարտվել էին մի դրվագում, երբ գլխավոր հերոսը ծեծում է դուռը, որ տուն մտնի:

Ու տարիներ հետո, երբ փող էր գտել, և պետք է շարունակեր ֆիլմը, հերոսն արդեն ծերացել էր, սպիտակել: Ռեժիսորն արդեն յոթանասունին մոտ էր և ստացվել էր այնպես, որ մի ուրիշ մարդ ծեծում է դուռը, բայց մի այլ մարդ է ներս մտնում: Որքան էլ գրիմ էին արել, օգտագործել կինոյի միջոցները, միևնույն է, ներս մտնողը մեկ այլ մարդ էր: Եվ սա շատ խորհրդանշական էր:

- Բայց փոխվել է իրավիճակն այսօր, այնպես չէ՞:

- Այո, փոխվել է: Հատկապես վերջին տասը տարիներին իրավիճակը կտրուկ է փոխվել: Մեր կինոկենտրոնը շատ արդյունավետ աշխատեց: Տարեկան բյուջեն 400.000 դոլարին մոտ է: Կարծեմ նույնքան, որքան Հայաստանում է: Ինչ խոսք, մեծ գումար չէ կինոարտադրության համար, բայց կարծում եմ, որ այն շատ արդյունավետ են օգտագործում: Տարբեր մրցույթներ են անցկացնում՝ սկսած սցենարի զարգացման, առաջխաղացման մրցույթներից, որտեղ հեղինակներին 4000 դոլարին մոտ գումար են հատկացնում իրենց նախագծերը զարգացնելու համար, մինչև վավերագրական, խաղարկային ֆիլմերի մրցույթներ:

Մրցույթներին կարող են մասնակցել բոլորը՝ ֆիզիզկական անձանցից մինչև ընկերություններ, պրոդյուսերական կենտրոններ և այլն: Վերջերս հայտնվել է նաև կոպրոդուկցիայի մրցույթը: Կոպրոդյուսերները կարող են ներկայացնել իրենց նախագծերը և գումար ստանալ այն շարունակելու համար, եթե ունեն արտասահմանյան ներդրողներ: Այս ամենն արվում է կինոկենտրոնի կողմից:

Գրեթե ամեն ամիս մի նոր մրցույթ է հայտարարվում: Կան մրցույթներ նաև երիտասարդ ռեժիսորների, կարճամետրաժ ֆիլմերի, անիմացիոն ֆիլմերի համար: Կինոկենտրոնը շատ հզոր է աշխատում:

- Փաստորեն, փոփոխություններն արվել են կինոկենտրոնի աշխատանքի շնորհի՞վ:

- Այո: Նաև: Կինոկենտրոնն, իսկապես շատ հզոր է աշխատում: Գիտեք, կինոկենտրոնը նաև գարանտ է, երաշխավոր: Ես այն անձամբ եմ զգացել: Երկրի երաշխավոր լինելը շատ կարևոր է: Երբ ունես քո երկրի աջակցությունը, պետության աջակցությունը, տվյալ պարագայում՝ կինոկենտրոնի ֆինանսավորումը, շատ ավելի հեշտ է դառնում համաֆինանսավորում գտնելը: Այդ երևույթին շատ դրականորեն են նայում աշխարհի տարբեր պրոդյուսերներ և պրոդյուսերական կենտրոններ: Եթե կինոկենտրոնն է քո երաշխավորը, կնշանակի, որ նախագիծդ լավն է: Կինոկենտրոնի հեղինակությունը դրդում է, որ այդպես ընկալեն:

Իհարկե, երբեմն նաև առևղծվածային մի շրջափուլում ես հայտնվում, երբ կինոկենտրոնն ասում է, եթե դու ունես օտարերկրյա ֆինանսավորող, ինչո՞ւ քեզ պետք է ես ֆինանսավորեմ, բայց, այնուամենայնիվ, եթե կա համաֆինանսավորում, կինոկենտրոնն ավելի հեշտ է քեզ փող տալիս: Իհարկե, այդ ամենն արվում է բացառապես բաց, մրցութային հիմքի վրա:

- Առաջխաղացում կա: Կինո նկարահանվում է: Եվ ի՞նչ է այսօր ներկայացնում վրացական կինոն:

- Անշուշտ, առաջխաղացում կա: Մեծ առաջխաղացում կա: Իհարկե, պետք է նշեմ, որ վրացական կինոն մի տեսակ դարձել է վրացաեվրոպական կինո: Տարիներ առաջ նկարահանվում էին հիմնականում պատերազմական թեմաներով ֆիլմեր՝ Ռուսաստանի հետ պատերազմ, աբխազական խնդիր և այլն: Բայց վերջին տարիներին, երբ նայում ես, նույնիսկ վերջին տարում, վրացական կինոյում հայտնվել են նոր դեմքեր, նոր մարդիկ, որոնք կինոարվեստը սովորել են արտասահմանյան կինոդպրոցներում և մեծ հաջողությամբ սկսել են նկարահանել ոչ պատերազմական թեմաներով ֆիլմեր: Նրանք ավելի շատ հոգեբանական ֆիլմեր են նկարահանում: Ֆիլմեր ընտանիք, ծնողներ, երեխաներ, մայրեր, հայրեր, որդիներ հարաբերությունների մասին և այլն:

Վերջին ֆիլմն, օրինակ, Գրոսի ֆիլմը, որը նկարահանվել է Վրաստանում: Նա Բեռլինից է, իսկ նրա կինը Նանա Էքվթիմիշվիլին է, շատ հայտնի վրացուհի դրամատուրգ: Նրանց աշխատանքներն, ընդհանրապես մեծ հաջողություն ունեն միջազգային կինոփառատոներում: Նրանց ֆիլմերի մասին գրում են աշխարհի ամենահեղինակավոր կինոպարբերականները: Նրանց ֆիլմերը ներկայացվում են Վրաստանի կողմից, որովհետ, գիտեք, Վրաստանն այսօր արդեն իսկ գովազդ է:

Օտարերկրացի շատ հայտնի կինոպրոդյուսերներից մեկն ինձ ասաց, որ անպայման ֆիլմերը պետք է ներկայացնեք Վրաստանի անունից, որովհետև Վրաստանն այսօր արդեն իսկ հետաքրքիր երկիր է օտարերկրացիների համար, աշխարհի համար: Եթե Գերմանիայի անունից ես ներկայացնում ֆիլմը, այն կարող է աննկատ անցնել, որովհետև Գերմանիան հարյուրավոր ֆիլմեր է ներկայացնում, իսկ յուրաքանչյուր ֆիլմ Վրաստանից՝ արդեն հետաքրքիր է:

Նույն Գրոսի ֆիլմի հետ կապված շատ ուժեղ դիստրիբյուտորական կամպանիա է արվել: Արդեն Գերմանիայում այդ ֆիլմը կրկնօրինակվել է գերմաներենով, հեռուստատեսությամբ ցուցադրվում է գովազդ, որ այդ ֆիլմը շուտով լինելու է կինոթատրոններում և այլն: Շատ հաճելի է, անշուշտ, որ գերմանական հեռուստատեսությունը վրացական ֆիլմի գովազդ է ցուցադրում:

Արդեն ասացի, որ կինոկենտրոնն է շատ հզոր աշխատում: Բեռլինալեում շատ հետաքրքիր ստենդ ունեին, վաճառքի ու վարձույթի, համաֆինանսավորման բանակացություններ էին վարում: Ես համարձակ կարող եմ ասել այն, ինչ իմ աչքով եմ տեսել:

Այս հանգամանքներն էլ նպաստում են, որ հնարավոր է դառնում շատ գումարներ գտնել Վրաստանից դուրս: Շատ հիմնադրամներ կան արտասահմանում, որոնց հետ աշխատում են, կան հայտնի պրոդյուսերներ, որոնք իրենք են այդ ուղղությամբ աշխատում՝ փիչինգներ են անում և այլն: Այսօր վավերագրական փոքր ֆիլմեր կան, որ արդեն 100.000 դոլարին մոտ ֆբյուջե ունեն:

- Իսկ կա՞ն պրոդյուսերական կենտրոններ Վրաստանում:

- Պրոդյուսերական կենտրոններ չկային Վրաստանում: Պրոդյուսերներ՝ նույնպես: Մենք չենք ունեցել այդ դպրոցը: Բայց իրագործվեցին տարբեր ծրագրեր, որոնք պատրաստեցին պրոդյուսերներ և նրանք էլ այսօր աշխատում են շուկայում: Նաև անկախ պրոդյուսերներ կան: Այդ սերնդի պրոդյուսերներից կա արդեն, օրինակ, մեկը, որի անվան հետ են կապվում վրացական կինոյի վերջերս գրանցած գրեթե բոլոր հաջողությունները: Դրա վառ օրինակներից է 27-ամյա Աննա Ուրուշաձեի ֆիլմը, դեբյուտային ֆիլմ, որը շաբաթներ առաջ Վրաստանի կողմից ներկայացվել է «Օսկար»-ի: Դեբյուտային, լիամետրաժ ֆիլմ է: Աննան շատ կարևոր մրցանակներ է ստացել Լոկարնոյում, Սարաևոյում և այլն: Նա «Մանդարիններ» ֆիլմից շատ հայտնի ռեժիսոր Զազա Ռուշաձեի աղջիկն է:

Աննայի ֆիլմը նույնպես հոգեբանական ֆիլմ է՝ մոր և աղջկա հարաբերությունների մասին: Այն կոչվում է «Սարսափելի մայրը»: Այս ֆիլմը նույնպես կինոկենտրոնի աջակցությամբ է արվել: Վերջին Բեռլինալեում միայն չորս վրացական ֆիլմ է մրցույթում ներկայացվել՝ մեկ անիմացիոն և մեկ վավերագրական և այլն:

Ասեմ, որ այսօր գրեթե ոչ մի վրացական ֆիլմ դուրս չի մնում միջազգային կինոաշխարհի ուշադրությունից, մրցանակներից: Վերջին տարիներին շատ նշանակալի մրցանակներ են բերվել Վրաստան նաև Ա սերիայի փառատոներից: Կաննում կային վրացական ֆիլմեր:

Վրացական կինոն այսօր բում է ապրում: Ես գրեթե չգիտեմ վրացական մի ֆիլմ, որն այս տարիներին նկարահանվել է և մնացել անարդյունք, անհետևանք: Եվ բոլոր այդ ֆիլմերում կա կինոկենտրոնը, կինոկենտրոնի արտադրանքն են: Չգիտեմ այդպիսի մի ֆիլմ, որտեղ կա մեծ հաջողություն և այդտեղ չկա կինոկենտրոնը: Նույնիսկ առանձին բաժին ունեն, որը զբաղվում է փառատոներով, օգնում է՝ լրացնելու անկետաները, ուղարկում է ֆիլմերը, օգնում է պոստպրոդակշնում, պոստդիստրիբուցիայում և այլն:

Այս ամենն, անշուշտ, իրականություն դարձավ նաև պրոդյուսինգի միջոցով: Ինչպես ասացի, մենք այսօր արդեն ունենք մի քանի երիտասարդ պրոդյուսերներ, որոնք կարողանում են վրացական կինոարտադրանքը դուրս հանել, ֆինանսներ գտնել: Փաստ է, որ կինո նկարահանվում է: Կինոկենտրոնի մասնակցությամբ ֆիլմերում անպայման 3-4 երկիր է ընդգրկված: Եվ այնպիսի երկրներ, ինչպիսիք են Ֆրանսիան, Գերմանիան: Լեհաստանի հետ կան հետաքրքիր հարաբերություններ, Խորվաթիայի հետ:

Միանշանակ է, որ պրոդյուսինգի վրա պետք է շեշտ դնել: Պրոդյուսերներ, որոնք ունեն անուն և որոնց վստահում են: Ռեժիսորներն էլ պետք է կարողանան ցույց տալ, թե ով են, ինչի են ընդունակ: Ամեն ինչ սկսվում է փոքր ֆիլմերից, հետո նոր գալիս է մեծ կինոն: Ձնագնդի նման է, և ինչ-որ մի պահից հաջողությունը դառնում է անդառնալի: Բոլոր պրոդյուսերներն են ուզում լավ ռեժիսոր, ինչպես և բոլոր լավ ռեժիսորներն ուզում են լավ պրոդյուսեր: Կինոն միասնական աշխատանք է:

- Այսինք կա արդեն նոր սերունդ կինոյում և նա նոր կինո է նկարահանում, աշխարհին ավելի ընկալելի կինո:

- Այո: Այսօր բոլորովին այլ կինո է նկարահանվում Վրաստանում: Ես վերջերս նորից նայեցի 70-ականների վրացական կինոն և այսօրվա կինոն ոչ մի կապ չունի այն կինոյի հետ: Ոչ մի հումոր: Հիշում եք չէ՞ վրացական կատակերգությունները, հումորը, երգերը: Այդ իմիջով էր հիմնականում այն ժամանակվա վրացական կինոն: Այսօր բոլորովին այլ կինո է: Գիտեք, ընդհանրապես, աշխարհում ոչ մեկին այսօր կատակերգությունները չեն հետաքրքրում, կատակերգությունները ոչ մեկի պետք չեն: Հոգեբանական դրամաներն են այսօր առավել, քան ակտուալ: Եթե նայեիք Բեռլինալեն, որին ես ներկա էի, հենց այդ հոգեբանական կինոն էր էկրանին: Դա է այսօրվա թեման:

- Եվ իրականությունը:

- Այո: Եվ իրականությունը: Չեմ հիշում երկրներ, որ փառատոներին կատակերգություններ ներկայացնեն: Ոչ մեկ լուրջ չի ընկալի, լուրջ չի վերաբերվի:  

- Իսկ կինոկրթության որակը բավարարո՞ւմ է:

- Կինոկրթությունը և կրթությունն ընդհանրապես այսօր չընդհատվող երևույթ է: Կրթվելու հնարավորություններն անսահմանափակ են:

Այո, հիմնական կրթություն նաև մեր կինոինստիտուտում, կինոդպրոցում են ստանում: Մեր կինոինստիտուտն, իհարկե, շատ չնչին, բայց գումարներ է տալիս ուսանողներին, տալիս է նկարահանման տեխնիկա, մոնտաժային հնարավորություններ, և ուսանողները կարողանում են «մտնել» կինոկենտրոն, երբեմն նաև լրացուցիչ ֆինանսավորում ստանալ: Երբեն նույնիսկ կարողանում են արտերկրից օպերատորներ հրավիրել: Վերջերս, օրինակ իսպանացի օպերատոր էր հրավիրվել ուսանողական ֆիլմում աշխատելու, որն իր երկրում հայտնի ֆիլմեր է նկարահանում և նրանց ֆիլմն արժանացավ վրացական կինոփառատոնի գրան պրիին: Այդպիսի օրինակ է նաև Ռուսիկո Գուրջիձեի ֆիլմը, օրի օպերատորը նույնպես հրավիրված էր:

- Կինոյի մասին օրենքը շա՞տ բան փոխեց:

- Այո, շատ բան է փոխվել: Այն ոչ թե կինոյի մասին օրենք է, այլ ազգային կինեմատոգրաֆին պետական աջակցության: Նաև այդ օրենքի շնորհիվ է, որ այսօր մեծ ծավալի կինոնկարահանումներ են կատարվում Վրաստանում օտարերկրյա արտադրողների կողմից: «Բոլիվուդն» է այսօր շատ մեծ ծավալի նկարահանումներ անում Վրաստանում: Ամենուր նրանց մեքենաներն են: Ռուսաստանի կինոարտադրողներն են շատ կինոարտադրանք նկարահանում մեզ մոտ: Գովազդներ են նկարահանում, երաժշտական հոլովակներ, ֆիլմեր և այլն: Մի կողմից գայթակղիչը գներն են, մյուս կողմից՝ ծովը, բնությունը և այլն: Թեպետ, ասեմ, որ գները, ցավոք սրտի բարձրանում են, բայց դեռևս հսկայական արտադրանք է նկարահանվում:

- Իսկ ի՞նչ է կատարվում լեգենդար «Գրուզիա ֆիլմ»-ում, կինեմատոգրաֆիստների միությունում:

- «Գրուզիա ֆիլմը» վաղուց պետական ֆինանսավորում չունի, բաժնետիրական ընկերություն է, բայց ունի կինոնկարահանման տեխնիկա, կոմերցիոն ստուդիաներ և եթե դու ունես ֆինանսավորում, կարող ես վճարել և օգտվել:

Կինեմատոգրաֆիստների միությունո՞ւմ: Կինոյի տունը պահպանել ենք, ունենք շատ շքեղ վերանորոգված, էկրանը, ձայնը, աթոռները բոլոր միջազգային ստանդարտներին համապատասխանող նոր, ժամանակակից դահլիճ, որտեղ միության անդամները կարող են ցանկացած ժամանակ անվճար ցուցադրել իրենց ֆիլմերը, շնորհանդեսներ անել և այլն: Ես նույնպես միության անդամ եմ: Այդ դահլիճում մեկ անգամ արդեն անցկացվել է վրացական կինոփառատոնը: Մի ժամանակ առաջ էլ խորհրդանշական վճարով ուսանողներին ցուցադրում էին դասական ֆիլմեր: Այսօր չգիտեմ:

Մեզ մոտ հեռուստաֆիլմերի ստուդիան, որը ժամանակին շատ հայտնի արտադրանք էր տալիս, և մի քանի փոքր կինոստուդիաներ վերացվեցին և ամբողջն այսօր միավորված է, ըստ էության, կինոկենտրոնի շուրջ:

Վրացական կինոյի բումը առիթ է դարձել, որպեսզի շատ հանրահայտ վրացի ռեժիսորները գրեն, պահանջեն կառավարությունից մեծացնել վրացական կինոյի ֆինանսավորումը: Կարծում եմ, այդ իրավունքն ունեն: Եթե գրեթե բոլոր ֆիլմերը վերադառնում են նշանակալի մրցանակներով, միանգամից հրավերներ են ստանում բոլոր փառատոներից, ինչո՞ւ՝ ոչ: Այո, կինոկենտրոնը ֆինանսավորում է 75 տոկոսը. 25 տոկոսը պետք է գտնված լինի, պայման է, բայց ֆինանսավորման մեծացման դեպքում այդ 75 տոկոսը շատ ավելի նշանակալի արդյունքներ կտա:

- Իսկ հեռուստաալիքները ցուցադրում ե՞ն վրացական նոր կինոն:

- Գիտեք, ընդհանուր առմամբ հեռուստատեսությունում նույն իրավիճակն է, ինչ ամենուր՝ սերիալներ են: Թեպետ, շատ լավ վրացական սերիալ է ցուցադրվում, շատ լավ արված սերիալ, նույնիսկ կասեի՝ տաղանդավոր: Ես նույնպես մի քանի սերիա դիտել եմ: Բայց, իհարկե, դրանք միայն Վրաստանի հասարակությանը հասկանալի նյութեր են և չեմ կարծում, որ կարող են վաճառվել:

Երկու հեռուստաալիք՝ հանրայինը և «Ռուսթավի 2»-ը վրացական կինոյի նոր արտադրանքը ցուցադրում են: Իհարկե, փառատոնային շրջագայություններից հետո միայն: Հավանաբար, ունեն հնարավորություններ, որ կարողանում են այդ ֆիլմերը գնել: Չգիտեմ, իհարկե, թե ինչ գումարների մասին է խոսքը:

Անշուշտ, նաև գովազդում են վրացական կինոն, ռեպորտաժներ են նկարահանում և այլն: Դա պարտադիր է:

Հանրային հեռուստատեսությունում այս տարի բավական փոփոխություններ, բարեփոխումներ են եղել: Նրանք արդեն մրցութային կարգով են անում հաղորդումներն ու ֆինանսավորում ֆիլմեր՝ վավերագրական, խաղարկային և այլն: Իհարկե, մեծ բյուջեներ չեն հատկացնում, բայց կարևորն այն է, որ հանրայինը մրցութային կարգով է ֆինանսավորում ֆիլմերը և հեռուստահաղորդումները: Այսօր հանրայինում միայն լուրերի աշխատակազմն է պահպանվել, մնացած բոլորին ազատել են աշխատանքից, և իրենց գործուներությունը շարունակում են մրցութային հիմունքներով:

- Իսկ կինոթատրոննե՞րը:

- Երեք կինոթատրոն ունենք Թբիլիսիում, ինչպես և, որքան գիտեմ, Երևանում: Մարդիկ, սակայն, կինոթատրոն չեն գնում: Հաճախելիությունը շատ ցածր է: Նույնիսկ Շենգելայայի ֆիլմը փոքր հաճախելիություն ունեցավ: Հիմնականում օտարերկրյա ֆիլմեր են դիտում: Մարդիկ ուզում են ժամանց, պոպկորն: Հեղինակային կինոն և արվեստը այլ բան են: Լավ կինոն հիմնականում դիտում են վրացական կինոփառատոնի օրերին: Իսկ փառատոներում հաղթելը հեռանկար է, ապագա, անուն և հեղինակություն: Չեմ կարծում, որ այդ անկախ հեղինակային կինոն պետք է կինոթատրոններին:

Վախթանգի վերջին ֆիլմը հոր և որդու հարաբերությունների մասին է: Հեղինակային ֆիլմ է: Հայրը հանրահայտ ռեժիսոր և օպերատոր է Վրաստանում, իսկ քսանհինգամյա որդին՝ տառապում է  աուտիզմով, բայց հայրը նրան սովորեցրել է իր մասնագիտությունը և նա ֆիլմ է նկարահանում, զբաղվում է նաև լուսանկարչությամբ, անհատական մեծ ցուցահանդես է ունեցել: Եվ հայրն ամեն ինչ անում է, որպեսզի հոգեբանական բարդ խնդիրներ ունեցող որդին վերադառնա հասարակություն: Իրական պատմություն է, կրեատիվ վավերագրություն: Վախթանգը հույս ունի, որ այն կներկայացնի գալիք «Ոսկե Ծիրանին»:

«Հեղինակային կինոն այսօր այն ստեղծողին «պարտադրում» է միաժամանակ լինել թե ռեժիսոր, թե օպերատոր, թե ձայնի ռեժիսոր, մոնտաժող, գունաբաժանող և այլն»,-ասում է Վախթանգը և շարունակում,- «Ես բոլոր այդ ծրագրերը սովորել եմ: Հորիցս սովորել եմ ձայնի դրամատուրգիան: Այն ժամանակ այսօրվա տեխնիկան չկար: Տեխնիկայի առումով փորձում եմ ամեն հնարավորը ձեռք բերել: Սովորել եմ նաև խաղարկային կինո, հաճախել եմ պրոդյուսինգի կուրսերի, պաշտում եմ մոնտաժը, երբ դու արտադրանքը ստեղծում ես այնպես, ինչպես հագցնում ես սեփական երեխայիդ: Սա շատ դժվար է, իհարկե, բայց շատ է հետաքրքիր է»:

Այսպես ավարտեցինք մեր զրույցը Վախթանգի հետ և պաղպաղակ ուտելով քայլեցինք Երևանում:

Հ.Գ.

Հարցազրույցի սկզբում հիշատակեցի Վախթանգի հոր՝ Գարրի Կունցևի «Կար-չկար մի Փարաջանով» իմ հրատարակած գրքի մասին: Մի փոքրիկ հատված այդ գրքում զետեղված Վախթանգի խոսքից ուզում եմ այստեղ ներկայացնել:  

«Այն ժամանակ ես սովորում էի Մյունխենի կինոյի ակադեմիայում: Հայրս զանգահարեց ու ասաց, որ մեր նախագիծը ֆինանսավորում է ստացել և հարցրեց` կարո՞ղ եմ, արդյոք, գալ, ուզում էր, որ ես լինեի այդ ֆիլմի օպերատորը: Այդ ժամանակ ես ուրիշ ֆիլմ էի նկարահանում և չկարողացա գնալ: Բայց հայրս ասաց, որ եթե ես չաշխատեմ իր հետ, ինքն այդ ֆիլմը չի անի: Գերմանական նախագիծս ավարտեցի և երկու շաբաթով տուն եկա: Մենք աշխատեցինք միասին, և բավականին հետաքրքիր ֆիլմ ստացվեց: Չեմ մոռանա հորս դեմքի արտահայտությունը, երբ օպերատորական աշխատանքի համար ես մրցանակ ստացա Ռուսաստանում: Հորս համար այդ մրցանակն այն ժամանակ ամեն ինչ էր: Հորս համար դրանք, երևի, կյանքի ամենաերջանիկ րոպեներն ու օրերն էին: Չեմ մոռանա հորս դեմքը. «Վախո', մենք մրցանակ ստացանք»: Դա միայն իմ մրցանակը չէր, դա մեր միասնական հաղթանակն էր:

Հայրս իմ բոլոր ֆիլմերի հնչյունային օպերատորն էր, և ես շատ մեծ փորձ ձեռք բերեցի այդ մարդու հետ շփումից: Հիշում եմ հորս դասախոսությունները, բացի այն, որ նա մեզ հետ զրուցում էր մասնագիտության` հնչյունային ռեժիսորության մասին, հաճախ էր օգտագործում «պրոֆեսիոնալիզմ» բառը: Նա ասում էր, որ մենք գործով զբաղվենք և ժամանակն անիմաստ չվատնենք: «Հիշեք, որ աշխարհը կփրկի պրոֆեսիոնալիզմը»:

Ուզում եմ մի փոքրիկ հատված կարդալ հորս հոդվածից. «Համաձայն չեմ այն մտքին, թե աշխարհը կփրկի գեղեցկությունը: Գեղեցկությունն այնպիսի փխրուն բան է, որ ինքը փրկության կարիք ունի: Գեղեցկությունը նաև սատանայական է լինում, այդ պատճառով չգիտես`կփրկի՞ քեզ, թե կկործանի: Ես միշտ ասել եմ` աշխարհը, մարդկությունը կփրկի պրոֆեսիոնալիզմը: Յուրաքանչյուրը պետք է զբաղվի իր գործով»»:

 

Արայիկ Մանուկյան

գործընկերներ

webtv.am

ՄԻՇՏ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ՀԵՏ

zham.ru

ЖАМ-ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ

http://www.greentravel.am/en

ՃԱՆԱՉԻՐ ԿԱՆԱՉ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ, ԱՊՐԻՐ ԵՐԿԱՐ

mmlegal.am

ՄԵՆՔ ԳԻՏԵՆՔ ՁԵՐ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ