Դեկտեմբերի 18-ի ուշ գիշերին Այդին Մորիկյանն ինձ նորից զանգահարեց ու ասաց՝ «Գրի՝» Տեսա՞ր՝ ինչ բերին մեր գլխին Զանգեզուրի իշխանները: Հովհաննես Թումանյան»: «Գրեցի, հետո՞»: «Հրանտ Մաթևոսյանի ձեռքով գրված վերջին բառերն են, գտի՝ Թումանյանը որտե՞ղ է ասել»: Մինչև այսօր չեմ գտնում: Բայց գիտեմ, որ ասել է: Ասել է անձամբ Հրանտ Մաթևոսյանին:
Ամիսներ առաջ, երբ մեր ժամանակի մեծագույն արվեստագետներից մեկը՝ ի դեպ, մեծագույն ոչ միայն և ոչ այնքան հայաստանյան չափումներով, որքան՝ համաշխարհային, Սահակ Պողոսյանը, մի հանդիպման ժամանակ ակնարկեց, որ շուտով հրավիրելու է իր նոր ցուցահանդեսին, ես, իհարկե, համոզված էի, որ ներկա եմ լինելու արվեստային, մշակութային կարևոր ակտի, որն, անշուշտ, բացառիկ հետաքրքիր է լինելու, քանզի առնչվում է Սահակ Պողոսյանի արվեստին:
Դու ճիշտ էիր։ Իհարկե։ Ինչպես կարող էի ես գեթ մի կաթիլ անգամ կասկածել, նույնիսկ չհավատալ, որ դու կարող ես այդքան ճիշտ լինել։ Դու ճիշտ էիր, ինչպես յուրաքանչյուր քո տողը, քո բառը, քո տառը, որ ապրված են մինչև անհնարինություն։
Անորոշ մեր ժամանակի մեջ, անորոշ մեր աշխարհում, երբ պատերազմներն ամեն օր հրապարակ են նետում ոչ միայն նորանոր զոհեր, ոչ միայն նորանոր մարդկային խեղված ճակատագրեր, ոչ միայն կյանքեր, որոնք այլևս խաթարված են մեկընդմիշտ, այլև մեղքի ու մեղավորության նոր չափաբաժիններ, երկրային ու երկնային տիրույթներում պատասխան տալու հրամայականներ, քաղաքացիական դիրքորոշմամբ արվեստագետի արվեստային արձագանքը կարող է երևույթների մասին խոսել ի լուր աշխարհի և խոսել արվեստի լեզվով:
Մի քանի տարի առաջ էր, երբ լույս տեսավ «Մեր Հրաչօն. Հրաչյա Մաթևոսյան» գիրքը, որ ծնվել էր Մաթևոսյան ընտանիքի ու Հրաչօյի մտերիմների, ընկերների շնորհիվ ու ծնվել էր որպես հարգանքի, խոնարհումի, նվիրումի խոսք: Գրքում ոչ միայն Հրաչօյի գիրն էր՝ մաքուր, արմատներով, այլև մարդկանց գիր էր, որոնք ճանաչում էին Հրաչօյին ի սկզբանե, ու անկեղծ էին՝ մանկան պես անկեղծ ու մանկան սիրո ազնվությամբ:
Նա 60-ականների Երևանի այն տղաներից էր, այն սերնդից, որն ըմբոստացավ արվեստը կաղապարող գաղափարախոսական կապանքների դեմ։ Նրանք մերժեցին ժամանակի թելադրանքները, արվեստային պարտադրանքները, կոտրեցին մոտեցումներ, պատկերացումներ, ընդունված ձևեր ու կերպեր, ու ստեղծեցին իրենցը՝ բազում շերտերի համադրությամբ, ձևի, պատկերի, գծի ազատությամբ, ազատության շունչը վրձնելով գույների կռվի մեջ։ Նրանք ժամանակի նոն-կոմֆորմիստներն էին՝ ժամանակի ճոճքի հետ անհաշտ, նորը ստեղծելու մեջ նախանձախնդիր, տաղանդով, ժառանգությունն իրենց մեջ կրող, համաշխարհային ընթացքներին ու շարժերին տեղյակ։
Պետք է պատկերացնել, թե ի՜նչ բերկրանք կարող է ապրել արժեհամակարգային որոշակի միջավայրում մեծացած երիտասարդ մարդը, երբ տանը հայտնաբերում է հինավուրց հայկական ձեռագործի մի քանի պատառիկ, որոնք պապից մնացած անփոխարինելի մասունքներ են: Դա պապի և թոռան երկխոսության բերկրանքն է՝ երկխոսություն նախնիների լեզվով, նախնիների իմացական շերտերում, նախնիների հոգևոր կապով:
Հիմա, երբ Հառիճավանքից լսվում է կոմիտասյան «Ծիրանի ծառ»-ը, «Գարուն ա, ձուն ա արել»-ը, «Խնկի ծառ»-ը, «Կանչե, կռունկ»-ը, «Էրվում եմ, էրվում եմ»-ը, «Կաքավիկ»-ը, «Քելե, քելե»-ն, «Հայաստան, երկիր դրախտավայր»-ը, ու Հասմիկ Պապյանի անշփոթելի ձայնն արձագանքում է շրջակա ձորերում՝ բախվելով Հառիճը եզրող հպարտ լեռներին, իսկ Հառիճավանքի բակում, աշնան արևից ջերմող հսկա սալաքարերին ուխտավորի նման նստած են պարզ ու շիտակ մարդիկ՝ ունկնդրելու համար սիրելի երգչուհուն, ես փնտրում եմ Սյուզիին ու չեմ գտնում, կամ՝ գուցե չեմ ճանաչում նրան, որովհետև Սյուզին մեծացել է, անշուշտ, բայց Հառիճավանքի բակում այլ փոքրիկ հառիճեցիներ կան՝ նույն արևից ու ցրտից ճաքճքած թուշիկներով, որ Կոմիտաս ունկնդրելով նույն հպարտությամբ են խոսում իրենց Հառիճի մասին:
Դերասանական ու ռեժիսորական արվեստը հնարավոր չէ բացատրել գիտականորեն։ Դա հրաշք է, մոգություն։ Ինձ միշտ հետաքրքրել է, թե արվեստն ինչպես է ազդում մարդկային կյանքի վրա։ Դու ֆիլմ ես նկարահանում, և այն իր հետքը թողնում է քո մեջ։ Կարող եմ վերցնել, օրինակի համար՝ մի հին լուսանկար։ Դրա հեղինակը ես չեմ, բայց երբ դիտում եմ այն, տվյալ պահին ես ֆիլմ եմ ստեղծում, ես նայում եմ լուսանկարի մեջ եղած մարդուն, իսկ նա՝ ինձ, ու նա այդ պահին ողջ է։ Այ դա է հրաշագործությունը։
Ծանոթացեք խմբագրական քաղաքականությանը և հաստատեք, որ համաձայն եք մեր խմբագրական քաղաքականության հետ:
Դառնալով «ՀԱՅԵՐ» համահայկականմեդիահարթակ նախագծի անդամ, Դուք ազատ եք «ՀԱՅԵՐ» համահայկականմեդիահարթակի Ձեր անձնական մեդիատարածքում տեղադրվող Ձեր հրապարակումներում (հոդված, ակնարկ,վերլուծություն,ուսումնասիրություն, նոթևայլն) արտահայտելու Ձեր կարծիքը, տեսակետը, դիրքորոշումը, սակայն մենքունենքխմբագրականքաղաքականության ընդունվածսկզբունքներ, որոնքԴուքևս պետքէընդունեք:
Եթեչեքընդունում մեր խմբագրական քաղաքականության սկզբունքները, Դուքչեքկարող դառնալ մեր համայնքի անդամ:
Ինչ խոսք, պարտադիրչէ, որ Դուք կիսեք մեր խմբագրական քաղաքականության սկզբունքները: Այսօր արտահայտվելու հարյուրավոր հարթակներ կան՝ սոցիալական ցանցերից մինչև սեփական բլոգային տիրույթներ:
Ուղղակի մենք ունենք ընդունված սկզբունքներ և ուզում ենք, որ «ՀԱՅԵՐ» համահայկականմեդիահարթակում ընդգրկվեն մարդիկ, որոնք ընդունում են դրանք:
Մեզ համար կարևորը ՊՐՈՖԵՍԻՈՆԱԼ խոսակցությունն է կոնկրետ ոլորտների շուրջ, որում էլ տեսնում ենք ՓՈԽԵԼՈՒԵՎՓՈԽՎԵԼՈՒ փիլիսոփայությունը:
Մենք հրապարակելու ենք բացառապես ՍՏՈՒԳՎԱԾ, ՀԱՎԱՍՏԻՏԵՂԵԿՈՒԹՅՈՒՆ, ՓԱՍՏԱՐԿՎԱԾԿԱՐԾԻՔևՏԵՍԱԿԵՏ, ԽՈՐՔԱՅԻՆՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ, ՊՐՈՖԵՍԻՈՆԱԼՄԻՏՔ՝ շարադրված չաղարտված լեզվով, հարգալից, բարեկիրթտոնով:
Դուք իրավունքչունեք Ձեր հրապարակումներում օգտագործել ԱՆՎԱՆԱՐԿՈՒՄՆԵՐ, ցանկացած տեսակի ԱՆՎԱՅԵԼ, ԱՆՊԱՐԿԵՇՏ բառեր և արտահայտություններ, դրանց փոխարինող ԽՈՐՀՐԴԱՆՇԱՆՆԵՐ, ՆՇԱՆՆԵՐ, ԱՐՏԱՀԱՅՏՉԱՁԵՎԵՐ և այլն, այդ թվում՝ տառերի մտածված, ակնարկող բացակայություններ, կետադրական նշաններով՝ բազմակետեր, փակագծեր և այլն, արվող ակնարկներ, լեզվական աղավաղումներ:
«ՀԱՅԵՐ» համահայկական մեդիահարթակը բացառիկ նշանակություն է տալիս լեզվական խնդիրներին, լեզվի անաղարտությանը օգտատերերի նյութերի շարադրանքներում՝ ընդունելով միաժամանակ այն, որ լեզուն զարգացող երևույթ է:
Դուք չեքկարողտեղադրել անպարկեշտ բնույթի տեղեկատվություն, ՊՈՌՆՈԳՐԱՖԻԱ, ԲՌՆՈՒԹՅՈՒՆ, ԴԱԺԱՆՈՒԹՅՈՒՆ պարունակող, քարոզող տեքստեր, պատկերներ, նկարագրություններ, կենդանիների հետ անմարդկային վարվելու օրինակներ, սուիցիդի դրդող սադրիչ նյութեր, հրապարակումներ, անչափահասների իրավունքները, մարդու անձնական իրավունքները, անձնական կյանքի անձեռնմխելիությունը խախտող բնույթի տեղեկատվություն՝ տեքստեր,լուսանկարներ, արտահայտություններ և այլն:
Մենք ԱՆԹՈՒՅԼԱՏՐԵԼԻ ենք համարում որևէ կերպ վիրավորել որևէ մեկին, քննարկել որևէ մեկի ԱՆՁԸ՝ԴԻՐՔՈՐՈՇՄԱՆկամՏԵՍԱԿԵՏԻ, ԿԱՐԾԻՔԻփոխարեն, սեփական կարծիքի, տեսակետի կամ դիրքորոշման արտահայտումը պայմանավորել այլոց կամ նրանց տեսակետը, դիրքորոշումը անվանարկելով, տարածել սպառնալիքներ, վարկաբեկիչ բնույթի տեղեկատվություն, մարդու պատիվն ու արժանապատվությունը, գործարար համբավը վիրավորող՝ այդ թվում և այլ օգտատերերին կամ երրորդ անձանց վերաբերվող:
Մեր սկզբունքներին դեմ է ազգային, կրոնական կամ այլ կարգի անհանդուրժողականություն հրահրելը, ծայրահեղական մոտեցումներ պարունակող նյութեր տարածելը, հանցավոր գործունեությունը խրախուսելը, պետական, ռազմական, առևտրային գաղտնիք պարունակող տեղեկատվություն տեղադրելը:
Արգելվում է օգտատերերի կողմից գովազդային նյութեր, այդ թվում և քաղաքական, այդպիսի երանգավորում ունեցող տեղեկատվություն տարածելը, սպամեր ուղարկելը, այլ իրավունքներ և շահեր խախտելը:
Մենք մեզ իրավունք ենք վերապահելու «ՀԱՅԵՐ» համահայկականմեդիահարթակում չտեղադրել մեր համայնքի անդամ դարձած օգտատերերի բոլոր այն հրապարակումները, որոնք կխախտեն վերընշյալ պահանջները, այն հրապարակումները, որոնք մենք հիմնավորված կգտնենք, որ չեն համապատասխանում «ՀԱՅԵՐ» համահայկականմեդիահարթակի խմբագրական քաղաքականության սկզբունքներին:
Դա չի նշանակում, որ մենք դեմ ենք լինելու որևէ երևույթի քննադատությանը: Մենք լինելու ենք բաց և գնահատելու ենք բացախոսությունը, բայց և հարգելու ենք այն սկզբունքները, որոնք միջազգայնորեն ընդունված են որակյալ բովանդակություն արտադրող Մեդիայի կողմից:
Բ. Կատարել վարնագրայինքաղաքականությանմիջամտություն՝առանցվնասելունյութերիբովանդակայինկողմին:
Գ. Առարկություններ ներկայացնել լեզվական խնդիրների հետ կապված՝ բացառությամբ գրական ստեղծագործությունների լեզվի:
Դ. Որոշել նյութերիհամապատասխանությունը կամ անհամապատասխանությունըմերխմբագրականքաղաքականության սկզբունքներին:
Ե. Չթողարկելայն նյութերը, որոնք չեն համապատասխանում խմբագրական քաղաքականության սկզբունքներին:
Զ.Նյութերի հեղինակների հետ կատարել որոշ ճշգրտումներ՝ կապված նյութերում առկա տեղեկատվության, լեզվական խնդիրների, շարադրանքի և այլ հարցերի հետ:
Վեճերըմոդերատորներիհետանթույլատրելիեն:
«ՀԱՅԵՐ» համահայկականմեդիահարթակի խմբագրական քաղաքականության սկզբունքների անհամապատասխանության հետևանքով չտեղադրված հրապարակումների համար՝ անկախ դրանց քանակից և պարբերականությունից, «ՀԱՅԵՐ» համահայկականմեդիահարթակըպարտավորությունչիկրում:
Օգտատերըներկայացնելովիրհրապարակումը «ՀԱՅԵՐ» համահայկականմեդիահարթակում, հրապարակայնորենհայտարարումէ, որինքըտեղյակէ «ՀԱՅԵՐ»համահայկականմեդիահարթակիխմբագրականքաղաքականությանսկզբունքներին, համաձայնէդրանց և պարտավորվում է մնալ այդ սկզբունքների սահմաններում:
Պահպանելով օգտատերերի հրապարակումները իրենց անձնական մեդիահարթակներում՝ տեղադրված մեր կողմից օգտագործվող սերվերային տարածքներում, մենք չենք հավակնում լինել իրավունքի կրող՝ կապված օգտատիրոջ հրապարակումների իրավունքների հետ:
«ՀԱՅԵՐ» համահայկականմեդիահարթակը պարտավորվածություն չունի վերադարձնել օգտատերերի նյութերը, գրախոսել դրանք, տալ կարծիք, մեկնաբանություն և այլն:
«ՀԱՅԵՐ» համահայկականմեդիահարթակի միջոցով չի թույլատրվում որևէ կերպ տարածել ուրիշների ինտելեկտուալ սեփականությունը, երրորդ անձանց սեփականությունը: Դա հանդիսանում է անօրինական գործունեություն:
Օգտատերը պարտավորվում է չտարածել ուրիշի կամ երրորդ անձանց ստեղծած բովանդակությունը: Օգտատերն ինքն է պատասխանատվություն կրելու նմանօրինակ գործունեության համար: